Żeglarz portugalski - zabójczy żaglowiec

inne nazwy: żywłoga, aretuza, bąbelnica bąbelcowa

• Królestwo: Zwierzęta
• Typ: Parzydełkowce
• Gromada: Stułbiopławy
• Rząd: Rurkopławy
• Rodzina: Physaliidae
• Gatunek: Żeglarz portugalski(Physalia physalis)

Występowanie

Żeglarz portugalski występuje głównie w ciepłych wodach Oceanu Atlantyckiego, Oceanu Spokojnego, Oceanu Indyjskiego, Morza Karaibskiego i Morza Sargasowego. Żeglarz portugalski jest najpospolitszy w Morzu Sargasowym.

Ogólny opis

Żeglarz portugalski to w rzeczywistości organizm kolonijny, składający się z wielu organizmów odpowiedzialnych za różne procesy życiowe. Żeglarz portugalski składa się z czterech rodzajów polipów: pneumatoforów, które są odpowiedzialne za unoszenie się organizmu na powierzchni wody, dactylozoidów, odpowiedzialnych za obronę organizmu, gonozoidów, odpowiedzialnych za rozród i gastrozoidów opowiedzianych za procesy żywieniowe. Polipy są ściśle skupione. Dactylozoidy tworzą macki, których długość waha się w granicach 10-50 metrów. Każda macka posiada knidocyty, które zabijają przy pomocy małych żądeł morskie organizmy. Pneumatofory tworzą pęcherz wypełniony gazem(dwutlenkiem węgla), który umożliwia organizmowi unosić się na powierzchni wody. Pęcherz ten przypomina żagiel, stąd nazwa tego gatunku.

Dymorfizm płciowy

Żeglarza portugalskiego tworzą kolonie jednopłciowych organizmów. Tak więc żeglarz portugalski jest gatunkiem dwupiennym, jednak brak wyraźnych różnic między męskim, a żeńskim osobnikiem.

Populacja i zagrożenia

Gatunek wydaje się dosyć pospolity i nie podejmuje się prac w zakresie ochrony tego gatunku.

Pożywienie

Głównie narybek i małe ryby, lecz potrafi upolować rybę wielkości makreli. W macki łapie również krewetki, małe skorupiaki i inne małe zwierzęta tworzące plankton.

Zachowanie

Żeglarz portugalski nie potrafi pływać, a jedynie unosi się na powierzchni wody, gdzie prowadzą go prądy morskie i wiatr. Najważniejszą czynnością meduzy jest pozyskiwanie pokarmu. Sparaliżowana ofiara jest przenoszona przez ruchy nici do polipów odpowiedzialnych za trawienie. Meduza trawi swoją ofiarę, rozsyłając wartości odżywcze do wszystkich polipów w kolonii. Pozostałości po ofierze zostają wydalone z ciała.

Rozród

Żeglarz portugalski jest dwupienny. Każdy osobnik posiada polipy odpowiedzialne za rozród, zwane gonozoidami. Każdy gonozoid posiada genofory, które zamierają komórki jajników lub jąder. Nie do końca wiadomo jak żeglarz portugalski się rozmnaża, lecz jest wielce prawdopodobne że gamety z gonozoidu zostają uwolnione to toni wodnej, gdzie następuje zapłodnienie jeśli spotkają one gamety innego osobnika. Meduza ta najintensywniej rozmnaża się jesienią, a widoczne młode osobniki pojawiają się już zimą i wiosną.  Do dziś nie wiadomo jaki czynnik motywuje żeglarza portugalskiego do rozmnażania.

Naturalni wrogowie

Niektóre ryby i skorupiaki np. Corystes cassivelaunus(krab piaskowy*), żółw Karetta, ślimaki tratewnik jantina i Glaucus atlanticus, ośmiornice z rodzaju Tremoctopus i samogłowy .

Długość życia

brak danych. Prawdopodobnie kilka miesięcy, ja większość meduz.

Znaczenie dla człowieka

Aretuza jest niebezpieczna dla człowieka, gdyż jej nici powodują poważne oparzenia na ciele człowieka. W szczególnym niebezpieczeństwie są turyści, którzy pływając w morzu mogą natknąć się na żeglarza portugalskiego, lub nadepnąć na meduzę wyrzuconą na plażę. Jej oparzenia mogą czasami prowadzić do śmierci.

Ciekawostki

• W mackach żeglarza portugalskiego żyją ryby gatunku Nomeus gronovii, które nie są całkowicie odporne na jad meduzy, lecz zwinnie unikają macek, żywiąc się mniejszymi mackami pod pęcherzem gazowym. Macki meduzy zapewniają skuteczną obronę małym rybką.
• Żeglarz portugalski nie posiada aż tak dobrych właściwości regeneracyjnych, jak inne meduzy.
• Naukowcy sądzą że żeglarz portugalski jest bardzo prymitywnym gatunkiem meduzy.
• Po wyrzuceniu na plaże, nici aretuzy mogą dalej porazić nawet po kilku miesiącach.
• Rodzaj Physalia obejmuje dwa współcześnie żyjące gatunki, żeglarza portugalskiego i żeglarza indo-pacyficznego*(Physalia utriculus).  
  
  

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBeglarz_portugalski

-https://en.wikipedia.org/wiki/Portuguese_man_o%27_war

-http://animaldiversity.org/accounts/Physalia_physalis/

-http://animals.nationalgeographic.com/animals/invertebrates/portuguese-man-of-war/