Mamut włochaty - słoń północy

inne nazwy: mamut właściwy, mamut wielki

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Trąbowce
• Rodzina: Słoniowate
• Gatunek: Mamut włochaty(Mammuthus primigenius)

Występowanie

Mamut włochaty zasiedlał tereny zwane "mamucimi stepami", które były rozciągnięte w północnej Azji oraz w Europie. Mamut włochaty zasiedlał również północne tereny Ameryki Północnej, na którą dostał się ok. 100 tysięcy lat temu.  Pod koniec ostatniej epoki lodowcowej mamuty włochate wycofały się na tereny północne, a ostatnia populacja dużych mamutów przetrwała na Syberii. Formy karłowate mamutów zasiedlały wyspy Wyspę św. Pawła w pobliżu Alaski i Wyspę Wrangla jeszcze dawno po wyginięciu mamutów ze stałego lądu.

Ogólny opis

Mamuty swą wielkością przypominały dzisiejszego słonia afrykańskiego. Samce osiągały długość 2,7-3,4 metrów i wagę 6 ton, a samice były nieco mniejszych rozmiarów. Ciało mamuta było pokryte gęstym futrem, uszy były niewielkie, a ogon krótki co pomagało mamutom przetrwać zimę. Mamuty posiadały także okazałe ciosy oraz cztery zęby trzonowe.

Dymorfizm płciowy

Samce były większe od samic. Długość ciała samca mamuta włochatego wahała się w granicach  2,7-3,4 metrów, a samicy 2,6-2,9 metrów. Samce posiadały także okazalsze, zakrzywione ciosy mierzące prawie 3 metry, u samic ciosy mierzyły do ok. 2 metrów.

Pożywienie

Głównie trawy i turzyce, ale uzupełniał swoją dietę o inne rośliny zielne, krzewy, mchy i kawałki drzew.

Zachowanie

Jest wielce prawdopodobne że podobnie jak dzisiejsze słonie, mamut włochaty posiadał silne zachowania społeczne. Stada złożone z samic i młodych były prowadzone przez najstarszą i najbardziej doświadczoną samicę. Prawdopodobnie często wędrowały w poszukiwaniu dogodnych pastwisk. Wielkie, zakrzywione ciosy mogły służyć mamutom do odgarniania śniegu w celu znalezienia pokarmu lub w celach obronnych.

Rozród

Prawdopodobnie okres rozrodczy u mamutów włochatych przypadał od lata do jesieni, świadczą o tym badania przeprowadzone na młodych mamutach, które były rodzone wiosną i latem, jeśli ciąża trwałą podobnie jak u współczesnych słoni, czyli 21-22 miesięcy. Młode pozostawały z matką, aż do osiągnięcia dojrzałości.

Naturalni wrogowie

Dorosły i zdrowy mamut włochaty nie posiadał żadnych potencjalnych wrogów, lecz młode i osłabione osobniki mogły padać ofiarą wilków, hien jaskiniowych i dużych kotów, jak smilodon. Istnieją dowody na to, że na mamuty polowali wcześni ludzie i neandertalczyk.

Długość życia

Prawdopodobnie dożywały 60 lat.

Przyczyny wymarcia

Mamut włochaty wymarł w okresie kiedy wymarła większość plejstoceńskiej megafauny. Naukowcy sądzą że polowania wczesnych ludzi lub zamiany klimatyczne doprowadziły do zniknięcia mamutów, lecz jest wielce prawdopodobne że oba czynniki w połączeniu przyczyniły się do wymarcia mamuta. Kiedy to pod koniec ostatniego zlodowacenia, wielkie połacie stepów zaczęły znikać, zastępowane przez lasy, mamuty zaczęły wycofywać się na bardziej oddalone na północ tereny. Dodatkowo mamuty były dręczone atakami ludzi i prawdopodobnie roznoszonymi przez nich chorobami. Ostatnia populacja mamuta zasiedlała Półwysep Kyttyk(Syberia) około roku 9650. Niewielkie populacje karłowatych mamutów przetrwały na Wyspie św. Pawła(Alaska) do 6500 lat temu i Wyspie Wrangla(Ocean Arktyczny) do 4000 lat temu.

Ciekawostki

• Na Wyspie Wrangla występowała karłowata forma mamuta, klasyfikowana niekiedy jako osobny gatunek(Mammuthus vrangeliensis), lub jedynie podgatunek mamuta włochatego(mammuthus  primigenius vrangeliensis). Był on wielkości wielbłąda. Wymarł najwcześniej ze wszystkich mamutów, po zaledwie 4000 lat temu.
• Istnieje hipoteza mówiąca o tym iż wymarcie mamuta włochatego podwyższyła temperaturę na północnych szerokościach półkuli północnej o 0,2*C. Mamuty zjadały brzozy, tworząc tereny trawiaste. Po wymarciu gatunku, lasy brzozowe rozprzestrzeniły się, pochłaniając więcej światła słonecznego niż tereny trawiaste(brzozy posiadają ciemniejszy kolor i absorbują więcej promieni słonecznych).
• Dosyć często znajdowane są dobrze zachowane ciała mamutów w wiecznej zmarzlinie lub złożach ropy naftowej. Często znaleziska te posiadają tkankę miękką, dlatego możliwe jest wyizolowanie DNA mamuta włochatego.
• Mamut włochaty jest także pretendentem do sklonowania, gdyż znaleziono wiele pozostałości tkane miękkich i DNA. Kwestionuje się możliwość sklonowania mamuta, gdyż jest bardzo niewiele siedlisk gdzie mamut mógłby współcześnie żyć.
• Po wymarciu mamutów(i innych wielkich zwierząt północy) wielkie połacie siedlisk zwanych mamucimi stepami, przestały istnieć. Stepy na których rosły trawy i inne rośliny zielne, ustąpiły miejsca mszakom i tworzącej się tundrze. Mamuty i inne zwierzęta swoimi nogami i kopytami napowietrzały glebę, a dodatkowo nawoziły ziemie swoimi odchodami.
• Z mamucich kości pierwotni ludzie i neandertalczycy konstruowali artefakty, naczynia, domy, a nawet w nieznany współcześnie sposób prostowali ciosy mamutów. Niekiedy kości mamutów były używane jako opał w środowisku, gdzie drewno było towarem deficytowym.
• W XIX wieku istniały doniesienia o zaobserwowaniu wielkiego, włochatego słonia na niedostępnych terenach półkuli północnej. Jednak wątpliwe jest aby mamuty przetrwały do naszych czasów.
• Do rodzaju mamutów zaliczanych jest 10 wymarłych gatunków, min. mamut kolumbijski(Mammuthus columbi), mamut karłowaty(Mammuthus exilis) i mamut stepowy(Mammuthus trogontheri) 

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Woolly_mammoth

-http://www.prehistoric-wildlife.com/species/m/mammuthus-primigenius-woolly-mammoth.html

-http://eol.org/pages/4454738/overview

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Mamut_w%C5%82ochaty