Gruboskórzec meksykański - żyworodny płaz beznogi

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Płazy
• Rząd: Płazy beznogie
• Rodzina: Marszczelcowate
• Gatunek: Gruboskórzec meksykański(Dermophis mexicanus)

Występowanie

Występuje w Ameryce Środkowej, głównie zachodnią część wybrzeża Pacyfiku od zachodniego Nikaragua, południowo-zachodniego Hondurasu po południową Gwatemalę oraz w Meksyku(południowo-zachodni Chiapas, południowy, północnym i środkowy Veracruz, a także w północnym Chiapas oraz zachodnim Tabasco. Spotykany także u wybrzeża Atlantyku w północno-wschodniej Gwatemali i północno-zachodnim Hondurasie. Zamieszkuje przede wszystkim tropikalne i subtropikalne lasy deszczowe, wilgotne lasy nizinne i górskie, plantacje, wilgotne ogrody oraz zdegradowane lasy po wycince. Zazwyczaj występuje tam gdzie może znaleźć odpowiednio wilgotną glebę.

Ogólny opis

Gruboskórzec jest płazem beznogim wyglądem przypominającym dużą dżdżownice. Przeciętnie dorasta do 30-50 cm długości ciała. Skóra jest zwykle koloru ciemnoszarego lub szaroniebieskiego pokryta pierścieniowatymi fałdami skórnymi przypominającymi segmenty. Skóra jet dosyć twarda i gruba. Głowa posiada zaostrzony kształt, a na niej usytuowane są szczątkowe oczy pokryte skórą(narząd w zaniku) oraz nozdrza, pomiędzy którymi znajdują się para wyrostków. Zwykle skóra na części brzusznej i bocznej jest jaśniejsza z ciemniej zaznaczoną okolicą pierścienia. W żuchwie gruboskórca znajduje się jeden rząd zębów, a w szczęce dwa rzędy. 

Dymorfizm płciowy

Brak danych.

Populacja i zagrożenia

Gruboskórzec meksykański jest klasyfikowany jako gatunek narażony na wyginięcie. Zapewne niegdyś zamieszkiwał wiele większe obszary, obecnie jego populacja jest ograniczona do kilku stanowisk w Ameryce Środowej. Prowadzone badania świadczą iż populacja gruboskórca nadal spada, a  w ciągu 10 lat spadła o 30%. Największym zagrożeniem dla tego gatunku jest utrata siedliska życia, transformacja uprawy kawy na plantacjach z plantacji zacienionych na otwarte oraz prześladowania ze strony miejscowej ludności, gdyż mylony jest z wężami. Czasami bywa obiektem handlu zwierzętami, lecz nie na taką skale aby było to poważne zagrożenie dla gatunku.

Pożywienie   

Bezkręgowce żyjące w ściółce(dżdżownice, termity, larwy owadów, ślimaki itp.) oraz sporadycznie małe kręgowce(jaszczurki, oseski gryzoni).

Zachowanie 

Poluje głównie nocą w szczególności podczas deszczu, kiedy łapie niczego nieświadome, przechodzące ofiary. Porusza się ruchem harmonijkowym lub falowym. Większość czasu spędza zakopany w wilgotnej glebie, rzadko wychodząc na eksponowane miejsce.

Rozród 

Gatunek żyworodny. Nie obserwowano zalotów gruboskórca, dlatego akt samego zapłodnienia jest dla badaczy zagadką. Gruboskórzec jest płazem u którego dochodzi do zapłodnienia wewnętrznego. Samiec jest zwykle aktywny prawie przez cały rok, lecz samice jedynie przez krótki i zsynchronizowany okres, dlatego przechowuje ona nasienie samca po kopulacji, aby do zapłodnienia doszło podczas owego okresu. Ciąża trwa przeciętnie 11 miesięcy. Larwy pierwotnie w ciele samicy żywią się żółtkiem z ich jajek(przez ok. 3 tygodnie), a następnie rozwijają się w jajowodzie, dokarmiane wydzieliną gruczołową produkowaną przez matkę. Często drażnią one ścianki jajowodu, aby stymulować produkcję. Matka rodzi zwykle od 3 do 16 w pełni ukształtowanych młodych, mierzących przeciętnie 10-15 cm długości. Okres rozrodczy zwykle przypada z porą deszczową, w pobliżu maja i czerwca. Dojrzałość płciową osiągają po 2-3 latach.

Naturalni wrogowie

Nie badano gruboskórca pod względem potencjalnej ofiary, choć prawdopodobnie rzadko bywa obiektem polowań ze względu na skryty tryb życia oraz dosyć grubą skórę. Może stać się ofiarą większych drapieżników np. psów, kotów, oposów

Długość życia

Brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Czasami spotykany w handlu, choć bardzo rzadko(traktowany bardziej jako rarytas dla potencjalnych hodowców). Przez lokalnych mieszkańców czasami uważany za jadowitego węża i tępiony.

Ciekawostki

• Gruboskórzec meksykański jest jednym z niewielu żyworodnych płazów. Innymi są min. gruboskórzec wyspowy(Schistometopum thomense) i żaby z rodzaju Nectophrynoides(13 gatunków). Żyworodność jednak najczęściej występuje u płazów beznogich.
• U płazów spotykana jest także jajożyworodność występująca np. u salamandry plamistej(Salamandra salamandra) i czarnej(Salamandra atra). Z tą różnicą iż salamandra plamista rodzi dobrze rozwinięte larwy, do życia potrzebujące środowiska wodnego(rzadko rodzi w pełni ukształtowane młode), a salamandra czarna rodzi w pełni ukształtowane młode, mogące swobodnie przebywać na lądzie.
• Gruboskórzec jest jednym z najdłużej noszących ciąże płazów(ok. 11 miesięcy), choć salamandra czarna rodzi młode dopiero po 2-4 latach ciąży(w zależności od wysokości na jakiej występuje płaz) .
• Gruboskórzec meksykański jest spokrewniony z innymi gruboskórcami z rodzaju Dermophis(7 gatunków) min. Dermophis costaricensis, Dermophis glandulosus, Dermophis gracilior, gruboskórzec oaxacański*(Dermophis oaxacae), Dermophis occidentalis i gruboskórzec z La Loma*(Dermophis parviceps).

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Mexican_burrowing_caecilian

-https://es.wikipedia.org/wiki/Dermophis_mexicanus

-http://www.iucnredlist.org/details/59545/0

-http://www.arkive.org/tapalcua/dermophis-mexicanus/

-http://amphibiaweb.org/cgi/amphib_query?where-scientific_name=Dermophis+mexicanus