- Królestwo: Zwierzęta
- Podtyp: Kręgowce
- Gromada: Ptaki
- Rząd: Siewkowe
- Rodzina: Żwirowcowate
- Gatunek: Żwirowiec stepowy(Glareola nordmanni)
Występowanie
Ptak gniazduje w południowo-zachodniej Rosji, północnym i środkowym Kazachstanie, wschodniej Ukrainie oraz oddzielona populacja w środkowej Gruzji i wschodniej Turcji. W Rumunii ptak prawdopodobnie wymarły. Zimuje w Afryce Południowej, głównie w Botswanie i północno-wschodniej Namibii, rzadziej w Afryce zachodniej min. południowej Mauretanii, północnym Senegalu, środkowym Mali, północno-wschodniej Nigerii, południowo-wschodnim Nigrze i zachodnim Czadzie. Czasami zalatuje do krajów w Europie Zachodniej(Dania, Polska, Hiszpania, Francja, Finlandia, Białoruś itp.) oraz przelotnie w krajach Afryki Północnej i Europy Południowej(Egipt, Libia, Jordan itp.). Zamieszkuje i wychowuje młode głównie na suchych łąkach, stepach, terenach bagiennych, polach uprawnych, dolinach rzecznych, sawannach, zawsze w pobliżu zbiorników wodnych. Stwierdzono występowanie żwirowca stepowego w pobliżu słonych zbiorników.
Ogólny opis
Żwirowiec stepowy jest dużym przedstawicielem rodzaju Glareola, osiągając 23-26 cm długości ciała, przy wadze 85-110 gramów. Nogi są stosunkowo krótkie, a ogon rozwidlony. Głowa, szyja i grzbiet ptaka są koloru szarobrązowego z lekkim pomarańczowym odcieniem. Strona brzuszna, kuper oraz pierś ptaka są koloru białego, dodatkowo płowe podgardle jest otoczone czarną linią, okrążając je i przebiegając pod okiem żwirowca. Pokrywy podskrzydłowe są czarne. Osobniki młodociane i nieprzystępujące do godów posiadają cętkowany wierzch ciała oraz brak wyraźnego wzoru na podbródku. Nieco podobny do żwirowca łąkowego i orientalnego.
Dymorfizm płciowy
Kantarka samca jest czarna, natomiast samicy brązowa.Populacja i zagrożenia
Żwirowiec stepowy jest klasyfikowany jako gatunek o podwyższonym ryzyku na wyginięcie(bliski zagrożenia). Ogólna populacja szacowana jest na 220-290 tysięcy osobników, a badania potwierdziły iż posiada trend malejący. Przyczyny spadku populacji nie są dokładnie poznane, lecz badania prowadzone w Kazachstanie i Rosji sugerują iż głównym zagrożeniem dla żwirowca jest zmiana użytkowania gruntów. Niegdyś wielkie połacie użytków zielnych i pastwisk, zostały wybronowane i przemienione w tereny uprawne. Duży wpływ może mieć także niszczenie gniazd przez zwierzęta gospodarskie(przy nadmiernym wypasie), które są zakładane na ziemi, drapieżnictwo ze strony rosnącej populacji krukowatych, a także oddziaływanie ze strony środków ochrony roślin, degradacja użytków zielnych oraz obecność plag szarańczy. Przypuszcza się iż globalne ocieplenie może także wpływać na populacje ptaka.
Pożywienie
Owady łapane z ziemi i podczas lotu. Najczęściej ofiarą żwirowca padają owady przemieszczające się w rojach min. muchówki, osy, prostoskrzydłe, chrząszcze, mrówki, termity, ważki, pszczoły, karaczany i szarańcza.
Zachowanie
Żwirowiec stepowy jest ptakiem wędrowny. Z terenów lęgowych odlatuje zazwyczaj we wrześniu, o Afryki Południowej, rzadziej za zimowiska wybiera kraje Afryki Północnej. Zwykle na tereny zimowe dolatują w październiku, migrując w kilku tysięcznych stadach. Większość czasu spędza na koczowaniu w stadach w poszukiwaniu stad owadów, często łącząc się z żwirowcem łąkowym. Duży wpływ mają ataki plag szarańczy, które są dodatkowym i bardzo cennym źródłem pożywienia. Z zimowisk wracają zazwyczaj w kwietniu i maju. Poluje i żyje zazwyczaj w bardzo licznych stadach. Głos ptaka podobny do głosu wydobywanego przez rybitwę kiririk, kik. Podczas lotu, kiedy żwirowce są atakowane przez drapieżnika, tworzą zwykle rodzaj żywej fali, synchronicznie unikając ataków. W obronie gniazda często udają kontuzję skrzydła i uciekają pieszo, aby odciągnąć drapieżnika od jaj i piskląt.
Rozród
Okres rozrodczy u żwirowca stepowego przypada zazwyczaj od kwietnia do lipca(w rejonach Morza Czarnego od marca). Po przybyciu z zimowisk ptaki zazwyczaj łączą się w pary, czasami tocząc niegroźne walki o partnera, czy miejsce na założenie gniazda. Gniazdo budowane jest na ziemi, zazwyczaj w niewielkim zagłębieniu, gdzie zawlekana jest sucha roślinność. Przeciętnie mierzy 10 cm średnicy. Samica składa zwykle od 3 do 5 oliwkowych i czarno nakrapianych jaj, które są inkubowane przez obojga rodziców przez 17-19 dni. Po osiągnięciu 25-30 dni pisklęta zwykle uczą się latać i usamodzielniają się. Ptaki zwykle gnieżdżą się w kilkusetnych koloniach. Młode ptaki dojrzałość płciową uzyskują zazwyczaj po roku. Para odbywa gody zwykle jedynie raz do roku.Naturalni wrogowie
Głównie sroki, kruki, wrony, lisy, łasicowate, mewy i wydrzyki(głównie zagrażające jajom i pisklętom), a także padają ofiarą jastrzębi i sokołów.
Długość życia
Prawdopodobnie ok. 10 lat.Znaczenie dla człowieka
Czasami wyłapuje się osobniki dorosłe, jak i pisklęta w celach konsumpcyjnych. Często ptak ten jest nosicielem choroby zwanej gorączkom Zachodniego Nilu.
Ciekawostki
- Został naukowo opisany w 1842 roku przez Fischer'a von Waldheim'a, a jego nazwa łacińska upamiętnia fińskiego biologa Alexander'a von Nordmann'a.
- Żwirowiec stepowy jest jednym z ptaków zakwalifikowanych do AEWA, czyli konwencji o ochronie ptaków wodnych wędrownych migrujących z Europy do Afryki(Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds). Jest wymieniony w Załączniku 2.
- W Polsce stwierdzony 18 razy o statusie ptak zalatuje sporadycznie. Objęty ochroną ścisłą.
- Żwirowiec stepowy należy do rodzaju Glareola do którego należy 7 gatunków ptaków min. żwirowiec łąkowy (Glareola pratincola), żwirowiec madagaskarski (Glareola ocularis), żwirowiec orientalny (Glareola maldivarum), żwirowiec mały (Glareola lactea), żwirowiec popielaty (Glareola cinerea) i żwirowiec skalny (Glareola nuchalis).
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Black-winged_pratincole
-http://www.arkive.org/black-winged-pratincole/glareola-nordmanni/
-http://www.hbw.com/species/black-winged-pratincole-glareola-nordmanni
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz