Bóg - istota najwyższa

Pierwsze podania

Bóg, lub bóstwo to istota nadprzyrodzona, o niezwykłej mocy, występująca w niemal każdej religii i wierzeniach. Wiara w Boga sięga dziejów pierwszych wierzeń i religii. Według większości przekazów Bóg jest istotą o niezwykle potężnej mocy, przekraczającej pojęcie człowieka, zwykle jest nieśmiertelny i nietykalny, górując nad innymi istotami. W wielu religiach to bogowie stworzyli świat i ludzi, sami zaś powstali z Chaosu, lub istnieli od zawsze. 

Wygląd

W niemal każdej religii postać Boga jest przedstawiana inaczej. W jednej jest podobny do człowieka(Wierzenia Starożytnych Greków, chrześcijaństwo), w innych przybiera kształt pół zwierząt, pół ludzi(Starożytny Egipt), lub bestii(Wierzenia Azteków), w innych zaś nie posiada formy(zaratusztrianizm).

Bogowie w religiach i wierzeniach

Bogowie greccy- Starożytni Grecy byli politeistami(wierzyli w wielu bogów). Kilkunastu, zwykle wzajemnie ze sobą spokrewnionych bogów reprezentowało panteon bogów greckich. Bogowie greccy zwykle przypominali ludzi, a także ich pobudki przypominały nasz gatunek i choć byli nieśmiertelni, często rządziła nimi żądza władzy, duma, popęd seksualny, czy zemsta. Najważniejszymi z bogów greckich byli:

• Zeus- Władca Olimpu, zatem także władca wszystkich bogów i ludzi. Zrodzony z związku pierwszych tytanów Kronosa i Rei. Jako jedyny został uratowany przez swoją matkę przed pożarciem przez swojego ojca, który obawiał się przepowiedni o zajęciu władzy przez jednego z jego synów. Zeusem opiekowały się nimfy i Amaltea(koza), a kiedy dorósł namówił matkę na podanie ojcowi środka wymiotnego, wynikiem czego było uwolnienie braci i sióstr Zeusa. Rodzeństwo wypowiedziało wojnę Kronosowi, która trwała ok. 10 lat. Kronos w końcu został przepędzony do Tartaru, a Zeus otrzymał zwierzchnictwo nad innymi bogami, oraz panowanie nad niebem.
• Kronos- Ojciec pierwszych bogów, oraz syn Uranosa i Gai. Objął władze po Uranosie, który bojąc się potęgi swoich dzieci, cyklopów i sturękich strącił ich do Tartaru. Gaja nie chcąc aby podobny los spotkał tytanów, podarowała Kronosowi sierp i namówiła na atak na własnego ojca. Kronos przy pomocy sierpa, wykastrował Uranosa, strącając go od władzy. Wcześniej przepowiedział on jednak iż jego syn także odbierze mu tron.
• Uranos i Gaja- pierwsi bogowie, powstali z Chaosu. Uranos(niebo) i Gaja(ziemia) stworzyli Świat i spłodzili pierwsze pokolenia bogów cyklopów, hekatonchejrow i tytanów. Jednak Uranos bojąc się potęgi swoich dzieci strącił do Tartaru cyklopów i  hekatonchejrów, czego nie pochwalała ich matka, kochając wszystkie ze swoich dzieci. W końcu tytan Kronos pokonał swojego ojca i przejął władze.
• Hades - brat Zeusa, oraz syn Kronosa i Rei. Władca świata podziemnego i pan umarłych. Mimo współczesnych przedstawień jako żądnego władzy i zniesmaczonego swoim losem jako pan podziemi w mitologi Hades bardzo rzadko próbował odebrać władze Zeusowi i sprzeciwiał się mu. Zwykle nie wtrącał się w sprawy na powierzchni. Był także jednym z najwierniejszych bogów, gdyż nie zdradził on nigdy swojej małżonki Persefony.
• Posejdon-brat Zeusa, syn Kronosa i Rei. Przypadłą mu władza nad wodami morskimi. Zwykle przedstawiany z trójzębem w ręku. W przeciwieństwie do Hadesa, często spiskował przeciwko Zeusowi w celu objęcia władzy. 
• Hera - siostra Zeusa, a także jego małżonka. Była opiekunką macierzyństwa i rodziny. 
• Hestia- siostra Zeusa. Ślubowała dziewictwo. Opiekunka ogniska domowego, sierot i nowożeńców.
• Atena- córka Zeusa i Metis(bogini rozwagi). Zniesmaczona Hera romansem Zeusa, przepowiedziała mu iż z jego związku zrodzi się córka, później syn, który odbierze władze ojcu. Zeus obawiając się tego połknął Metis. Od tego dnia Zeus skarżył się na bóle głowy, dlatego wezwał Hefajstosa, aby znalazł przyczynę jego cierpień. Kiedy rozłupał on czaszkę boga, wyskoczyła z niej bogini Atena. Atena jest opiekunką miast, mądrości oraz sprawiedliwej wojny. 
• Hefajstos- syn Zeusa i Hery. Bóg kowalstwa. Został strącony z Olimpu przez Zeusa, kiedy sprzeciwił się jemu w obronie matki. Od tego czasu kuleje. W końcu Dionizos(bóg wina) sprowadził go z powrotem na Olimp. Określany mianem najbrzydszego, lecz najbardziej pracowitego z bogów. Za jego małżonkę podarowano mu piękną, lecz niewierną Afrodytę, która zdradzała go z Aresem(bogiem wojny).
• Ares- bóg wojny, nie zawsze uczciwej. Syn Zeusa i Hery. Patronuje katom i szpiegom.
• Apollo- bóg sztuki. Syn Zeusa i Leto, oraz bliźniak Artemidy(bogini łowów). Najmłodszy, lecz także najurodziwszy z bogów.
• Afrodyta- bogini urody i piękna. Zrodzona z morskiej piany, zmieszanej z krwią Uranosa. Określana mianem najpiękniejszej z bogiń.
• Prometeusz - tytan i twórca ludzi. Stworzył istotę ludzką z ziemi, oraz natknął ją duszą, stworzoną z ognia. Stworzył ludzi na podobieństwo bogów. Zeusowi początkowo nie był zadowolony z nowo powstałych istot, obawiając się podobnej sytuacji jaka miała miejsce z gigantami. Zeus postanowił aby ludzie składali mu ofiary. Tak więc pod namową Prometeusza, ofiarowali bogowi dwie możliwości. Tłuszcz za którym był ukryte kości, oraz skóra za którą było ukryte mięso. Zeus wybrał tłuszcz, myśląc iż za nim kryje się mięso, tak więc od tego czasu Zeusowi poświęcało się tłuszcz i kości. Zeus zniesmaczony tym podstępem wysłał na ziemie najpiękniejszą z kobiet Pandorę, która uwiodła brata Prometeusza Epimeteusza. Pandora miała ze sobą puszkę, którą nie mogła otworzyć. Jednak skuszona tajemnicą owej puszki, otworzyła ją. Z puszki uwolniły się choroby, wojny, plagi oraz wszystkie złe rzeczy, które człowiek mógł sobie wyobrazić.  W końcu przy życiu pozostała jedynie para ludzi, Deukalion i Pyrra(córka Pandory). Bogowie chcąc wreszcie zakończyć żywot ocalałych ludzi, zesłali potop. Jednak litościwa Gaja uratowała małżonków, oraz mówiąc aby wzięli kamienie i rzucali je za siebie. Z kamieni rzucanych przez Deukaliona powstawali mężczyźni, natomiast Pyrre kobiety. Później nastały czasy herosów, wielkich wojowników i wypraw wojennych.

Bogowie azteccy-podobnie jak Grecy Aztecy byli politeistami. Panteon bogów azteckich reprezentowało kilkunastu bogów, choć ich dokładna liczba nie jest poznana ze względu na skromne źródła pozostawione przez tą tajemniczą cywilizację. Wiadomo jednak iż bogowie azteccy, w przeciwieństwie do greckich byli żądni krwawych ofiar w zamian za deszcz, słońce, lub litość.

• Ometecuhtli i Omecihuatl - bóstwa z męskim i żeńskim pierwiastkiem, tworzącym zwykle jednego boga zwanego Ometeotl. Ometecuhtli, czyli pan dwoistości i Omecihuatl, pani dwoistości zasiadali w niebie, na 13 poziomie. Mieli czworo dzieci Yayauhqui Tezcatlipoca(czarny), Tlatlauhqui Tezcatlipoca(czerwony), Quetzalcoatl i Huitzilopochtli, ten ostatni zrodzony bez ciała, złożony jedynie z kości. Rodzice nakazali swoim dzieciom stworzyć Świat. Najstarsi dwaj synowie polecili tworzeniem młodszym, zatem stworzyli oni ogień, połowę słońca, wodę, ryby, a także kobietę i mężczyznę. Z ryby uczynili ziemie. Jednak połowa słońca niedostatecznie ogrzewała nowy świat, dlatego Tezcatlipoca zastąpił połowę słońca sobą. Ludzie giganci pierwsze dzieło bogów, wymarli po tym jak Quetzalcoatl uderzył Tezcatlipoca i ten upadł do wody, przez co ziemie ogarnęło wielkie zimno. Także następnym słońcem został Quetzalcoatl, a ziemia została zaludniona przez nowo powstałych ludzi. Jednak Quetzalcoatl został kopnięty przez Tezcatlipoca, dzięki czemu nastały wielkie wiatry, a ludność wymarła. Następnym słońcem został Tlaloc bóg deszczu, jego epoka zakończył się deszczem ognia. Następnym słońcem została jego małżonka Chalchiuhtlicue bogini wody, po której nastąpił potop. Następnie aby stworzyć piąte słońce, bogowie poświęcili swoja krew, aby wprawić je w ruch, a Quetzalcoatl zszedł do świata podziemnego Mictlanu, aby wskrzesić ludzi. Aztekowie wierzyli iż żyją w epoce piątego słońca, a po tej epoce nastąpi kolejna z poprzedzającą katastrofom.
• Quetzalcoatl - zwany ojcem dzisiejszych ludzi. Przedstawiany najczęściej jako opierzony wąż. Utożsamiany z wiatrem i niebem. 
• Tezcatlipoca - bóg występująca pod dwoma postaciami Yayauhqui(czarny) i Tlatlauhqui(czerowny). Uważany za boga zła i zemsty. Ku jego czci składano ofiarę z najpiękniejszego jeńca. Pierw uczono go etyki i muzyki, później darowano mu 4 najpiękniejsze kobiety, a pod koniec na szczycie piramidy wyrywano mu serce.
• Tlaloca - bóg deszczu. Ku jego czci składano ofiary z niemowląt, gdyż jedynie ich łzy przyzywały deszcz. 
• Huitzilopochtli- bóg wojny. Często utożsamiany z kolibrem. Jeden z najważniejszych bogów azteckich.

Bogowie rzymscy- bogowie rzymscy często mieli swoich odpowiedników w mitologi greckiej. Panteon rzymski składał się z kilkunastu bogów, nad którymi piecze sprawowało troje najważniejszych bogów Jowisz, Mars i Kwirynus.

• Jowisz- zwany Jupiterem, rzymski odpowiednik Zeusa. Władca piorunów i nieba, utożsamiany z orłem. Syn Saturna i Ops. Objął władze po Saturnie, którego pokonał. Małżonek Junony, odpowiedniczki Hery i obrończyni kobiet.
• Saturn - utożsamiany z Kronosem. Przypuszczalnie pierwszy bóg, obrońca Italii. Nauczył ludzi rolnictwa i prawa. Strącony z tronu przez swojego syna Jowisza. Małżonek Ops, utożsamiana z Reją, jako bogini płodności i zamożności.
• Mars- bóg wojny i jeden z najważniejszych bogów rzymskich. Odpowiednik greckiego Aresa. Utożsamiany z wilkami, które odciągał od stad zwierząt hodowlanych. Uważany za ojca bliźniąt, Remusa i Romulusa.
• Kwiryn - obrońca kwirytów(wojska Rzymskiego), objawiający się pod postacią włóczni. Jeden z trzech najważniejszych bogów rzymskich.   
• Neptun - bóg mórz, utożsamiany z Posejdonem. Był także opiekunem wyścigów i rydwanów.
• Amor - zwany Kupidynem, bóg miłości, rzymski odpowiednik Erosa. Najczęściej przedstawiany z łukiem i skrzydłami na plecach.
• Pluton - bóg świata zmarłych, utożsamiany z Hadesem. Często składano ku jego czci ofiary z czarnych jagniąt i świń.
• Fauna i Flora - boginie natury, obrończynie zwierząt i roślin.
• Westa - bogini ogniska domowego, utożsamiana z grecką Hestią. Jedna z najważniejszych bogiń rzymskich. 

Bogowie egipscy - Starożytni Egipcjanie byli politeistami. Wierzyli w kilkunastu bogów, lecz dla samych Egipcjan najważniejszym z nich był sam faraon, któremu przypisywano boskie pochodzenie. Bogowie egipscy zwykle przedstawiani jako pół-zwierzęta, pół-ludzie.

• Atum - pierwszy z bogów. Stworzył sam siebie, oraz stworzył obecny świat przez masturbację. Utożsamiany z doskonałością i początkiem. Wraz z Ra, Horachte i Chepri, byli pierwszymi bogami stwórcami, często utożsamianymi z słońcem. Przedstawiany jako człowiek z głową barana.
• Ra - bóg słońca, a także ładu. Przedstawiany jako człowiek z głową sokoła i dyskiem słonecznym na głowie. Egipcjanie wierzyli iż bóg Ra przechodzi ciągłe metamorfozy. Rano pojawia się jako skarabeusz zrodzony z Nut, toczący swoją kulkę gnoju(co przypomina toczenie słońca na zenit). Kiedy słońce staje w zenicie, staje się młodym bogiem, natomiast pod koniec dnia starzeje się. Ponoć Ra przewodzi swoją łódką dusze zmarłych do świata podziemnego.
• Szu i Tefnut - bóg powietrza i bogini wilgoci, zrodzili bogów ziemi i nieba(Geba i Nut). Szu powstał z tchnienia boga Atum. Szu przedstawiany jako człowiek o skrzydlatych rękach w których trzyma symbol życia powietrza, natomiast Tefnut jako kobietę z głową lwicy.
• Geba i Nut - bóg ziemi i bogini nieba. Szu nie pozwolił swojej córce Nut połączyć się z swoim bratem w żaden z dni w roku(360 dni), dlatego Nut poprosiła Thota, aby stworzył dla niej kilka dodatkowych dni, w trakcie których Nut zrodziła swoje dzieci, Ozyrysa, Seta, Izydę i Neftydę.
• Ozyrys - bóg śmierci i odrodzenia. Najwyższy sędzia w Sądzie Umarłych. Małżonek Izydy. Nauczył ludzi uprawy pola. Został zabity przez Seta, a jego szczątki zostały rozrzucone po całym świecie. Izyda jednak odnalazła wszystkie szczątki i wraz z Thotem przywrócili go do życia, mumifikując jego ciało. Jedyny nieodnalezionym organem było prącie, które spoczęło na dnie Nilu i motywowało rzekę do corocznych wylewów. Jednak odtąd Ozyrys mógł przebywać jedynie w świecie zmarłych. Przedstawiany często jako mumia z ludzką twarzą.
• Set - bóg pustyni, chaosu i sił demonicznych. Przedstawiany z głową niezidentyfikowanego zwierzęcia. Toczył spór o tron faraona z Horusem, który wygrał ten drugi. Wściekły Set zabił swojego brata Ozyrysa. Małżonek Neftydy, oraz przypuszczalnie ojciec Anubisa.
• Izyda -bogini płodności i rodziny. Przedstawiana jako kobieta, bez zwierzęcych atrybutów. Uratowała swojego małżonka, po tym jak został poćwiartowany przez Seta. Często utożsamiana z dobrą matką i dobrocią.
• Thot - bóg o nie jasnym pochodzeniu. Przypuszczalnie twórca ludzi. Nauczył ludzi pisma hieroglificznego, matematyki, muzyki i wiele innych dziedzin nauk. Utożsamiany z Księżycem. Był bratem Maat(bogini sprawiedliwości). Przedstawiany z głową ibisa.
• Anubis - bóg z głową szakala i patron mumifikacji. Często określany jako strażnik umarłych.
• Bastet - bogini miłości, radości i kotów. Przedstawiana jako kobieta z głową kota. Córka boga Ra i Izydy.

Bogowie japońscy shintō- religia zwana shintō mówiła o wierze w kilkunastu, zwykle spokrewnionych bogów. Obecnie wiedza o tej religii jest skromna, gdyż nie przetrwała próby czasu. Najważniejsi bogowie to min.

• Izanami i Izanagi - para jednych z pierwszych bogów. Stworzyli wyspy japońskie, oraz spłodzili wiele innych bóstw. Izanami podczas porodu Kagutsuchi(boga ognia, którego z rozpaczy zabił Izanagi) umarła trafiając do krainy ciemności, gdzie odnalazł ją Izanagi w świecie Yomi(piekło). Prosił on Izanami, aby do niego wróciła, ta oświadczyła iż pod warunkiem iż poczeka na nią przed wejściem do krainy. Jednak zobaczywszy iż jego małżonka jest w trakcie rozkładu, szybko uciekł. Ta natomiast chciała go złapać, lecz dzięki magicznym zdolnością uciekł. Izanami zagroziła iż będzie zabijać 1000 osób dziennie jeśli nie wróci, lecz Izanagi oznajmił iż on natomiast będzie doprowadzał do płodzenia 1500 osób dziennie. Izanagi w końcu opuścił Yomi i oczyścił się w morzu z podziemnych nieczystości. Kiedy zmywał oczy narodzili się dwaj bogowie Amaterasu(bogini słońca) i Tsukuyomi(bóg Księżyca), a kiedy wydmuchiwał nos narodził się Susanoo(bóg burz). Po tym umarł, oddając władze Amaterasu. 
• Amaterasu - bogini utożsamiana z słońcem. Panuje na Wysokiej Równinie Niebios, odziedziczonej po Izanagi. Uważa się ją za matkę rodu cesarskiego.
• Tsukuyomi - bóg Księżyca. Został wysłany przez Amaterasu do bogini pożywienia Ukemochi. Bogini ugościła boga potrawami, które wyciągała ze swojego ciała. Wściekły Tsukuyomi, oburzony faktem iż miał zjeść potrawy zwymiotowane przez Ukemochi, zabił ją. Amaterasu za ten czyn wygnała Tsukuyomi z swojego królestwa, dlatego słońce i Księżyc nigdy nie spotykają się na nieboskłonie.
• Susanoo - bóg burz. Porywczy bóg Susanoo pewnego dnia oznajmił iż wyrusza w podróż po kraju. Kiedy jednak wyruszył ziemia zatrzęsła się, a Amaterasu odczytała to za znak, świadczący o tym iż brat chce jej odebrać ziemie. Wyszła więc bratu na spotkanie, ten zirytowany wyzwał siostrę na ukei(sąd niebios). Za wyzwanie wybrali tworzenie życia oraz ocena potomstwa pod względem prawdomówności. Bogini Amaterasu stworzyła trzy boginie, natomiast Susanoo pięciu bogów, oraz wymienili się potomstwem w celu wyłonienia zwycięzcy. Boginie powiedziały Susanoo iż mówił prawdę, także wygrał osąd. Wraz z wygraną stał się niezwykle nieznośny. Doprowadzał rzeki do wylewów, zanieczyszczał izby posilania się bogów, oraz poluzował podłogę tkalni bogini Amaterasu oraz podłożył pod nią zmasakrowanego źrebca. Kiedy bogini wpadła pod podłogę i zauważyła martwe zwierzę, schowała się w jaskini i nie chciała wyjść. W końcu bogowie przekonali ją do wyjścia, a Susanoo ukarano i zesłano do prowincji Izumo. 
• Amenouzume - bogini o wesołym usposobieniu. Poślubiła Sarutahiko i dała początek rodowi mimów.
• Okame - bogini wielorakiego szczęścia. Opiekunka małżonków i patronka kobiet w ciąży. Pomaga w ciężkich życiowych sytuacjach.
• Inari - bóstwo rolnicze, odradzające jedzenia ryżu. Pojawia się pod postacią lisa.

Bogowie nordyccy - bogowie pochodzący z mitologi skandynawskiej, min. wierzyli w nich Wikingowie. Przedstawiani najczęściej z podziałem na rody min. Azów i Wanów, oraz bogów o innym pochodzeniu.

• Odyn - stwórca Świata, wraz swoimi braćmi We i Wilim, oraz najwyższy z bogów, władca Asgardu i Wanhalii. Ziemia(i świat Midgard) została stworzony z ciała lodowego giganta Ymiara, pradziadka braci, przez których został pokonany w celu zatrzymania jego brutalności. Małżonek Frigg, oraz ojciec Thora, Baldura oraz przybranego Lokiego.
• Thor - bóg burz, błyskawic i deszczu. Opiekun rolnictwa i małżeństwa. Małżonek Sif(bogini zbóż i urody). Przedstawiany jako kochającego i opiekującego się ludźmi, bardziej niż Odyn.
• Loki - pół-gigant, pół-bóg. Opiekun ognia i oszustw. Syn gigantów Farbautiego i Laufey, przygarnięty przez Odyna. Tworzył potwory, oraz posiadał córkę boginię umarłych Hel. Małżonek Sigyn. Został ukarany, przykuciem do skały za przyczynienie się do śmierci Baldura. Ponoć podczas Ragnaroku(końcu świata) zabije się wzajemnie z Heimdallem.
• Baldur - bóg dobra i piękna. Małżonek bogini wiosny Nanny. Wszyscy go kochali, a jego matka Frigg nakazała wszystkim stworzeniom przysiądź iż nie zrobią krzywdy Baldurowi. Jedynie jemioła nie złożyła przysięgi. Loki wiedząc o tym wręczył ślepemu bratu Baldura Hodurowi strzałę wykonaną z jemioły. Nieświadomy brat pod namową Lokiego strzelił, zabijając nieświadomie swojego brata. Kiedy bogowie przybyli do Hel(bogini śmierci), aby oswobodziła Baldura, Loki przeszkodził naradzie, a Hel nie zgodziła się na powrót boga. Loki został za to ukarany. Ma zostać wskrzeszony podczas Ragnaroku.
• Haimdall - bóg strzegący Tęczowego Mostu, będącego wejściem do Asgardu. Był synem dziewięciu dziewic Fal, córek boga morza Agira. Miał niezwykle wyczulone zmysły oraz wyszkolenie w walce. Zginie w walce z Lokim wraz z nadejściem Ragnaroku.

W religiach takich jak chrześcijaństwo, islam, judaizm i bahaizm, wierni wierzą w jedynego Boga, czasami używając imienia Jahwe, lub Allah. Bóg zwykle jest wieczny, miłosierny, wszechmocny i święty.

W niektórych religiach jak buddyzm, dżinizm i taoizm pojęcie boga nie jest rozpatrywane.

W środkach masowego przekazu

Trudno znaleźć książkę, lub film, gdzie nie ma chociaż najmniejszego odniesienia do Boga lub bogów np. najwyraźniej bogowie greccy występują w książce  i filmie Percy Jackson i Bogowie Olimpijscy: Złodziej Pioruna oraz w filmie Starcie Tytanów. W komiksie produkcji Marvel'a o przygodach superbohatera Thor'a, widać dobrze przedstawioną mitologie nordycką, wraz z bóstwami. Opowieści biblijne często przedstawiane w formie serialu, są dobrym źródłem na temat wiedzy o Bogu chrześcijańskim.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/B%C3%B3g

-https://en.wikipedia.org/wiki/God

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Mitologia_grecka

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Mitologia_nordycka

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Mitologia_rzymska

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Wierzenia_Aztek%C3%B3w

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Mitologia_egipska

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Mitologia_japo%C5%84ska