Dront samotny - drugi z drontów. Wymarły ptak Rodrigues.

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Gołębiowe
• Rodzina: Dronty
• Gatunek: Dront samotny(Pezophaps solitaria)

Występowanie

Występował endemicznie na wyspie Rodrigues(Maskareny), gdzie zasiedlał tamtejsze suche lasy i przypuszczalnie zarośla.

Ogólny opis

Aż do roku 1789 dront samotny znany był jedynie z opisów i szkiców, aż odnaleziono subfosylne szczątki w jaskini z których skonstruowano pierwsze szkielety ptaka. Samiec dronta samotnego mierzył ok. 90 cm wysokości i ok. 28 kg masy, natomiast samice był mniejsze z 70 cm wysokością i 17 kg wagą. Upierzenie było brązowe, lub szarawe. Dziób był lekko zakrzywiony z czarną naroślą u jego podstawy. Szyja i nogi były dosyć długie. Skrzydła były krótkie i uwstecznione z kostnym wyrostkiem, służącym przypuszczalnie przy walkach. Od pokrewnego dodo, różnił się dosyć znacznie. Dront samotny był wyższy i bardziej smukły, dziób i głowa były mniejsze, szyja i nogi proporcjonalnie dłuższe oraz charakterystyczne występowania wyrostka na skrzydłach, którego brak u dodo.

Dymorfizm płciowy

Znaczny. Samce był  zauważalnie większe od samic(patrz wyżej. ogólny opis) oraz przypuszczalnie posiadały bardziej wyrazisty kolor piór. Samice były bledsze.

Pożywienie

Z kilku relacji wynika iż dront samotny żywił się owocami, liśćmi i nasionami. Przypuszczalnie żywił się głównie owocami palmy Latania lontaroides porastającej Rodrigues. Obserwowano iż zjadał także kamienie, służące mu zapewne jako gastrolit.

Zachowanie

Zachowało się kilka pisanych wzmianek na temat zachowania dronta samotnego. Żyły głównie samotnie, lub w parach. Odznaczały się znacznym terytorializmem. Do walki o terytorium służyły i kostne wyrostki na skrzydłach. Porozumiewały się przypuszczalnie przy pomocy trzepotania skrzydłami. Trzepot skrzydłami słyszalny był przypuszczalnie w odległości przynajmniej 200 metrów, co może stanowić obszar terytorialny dla dronta samotnego. W przeciwieństwie do wyspy Mauritius, na Rodrigues klimat był bardziej suchy, a deszcze rzadsze, co tłumaczy terytorializm ptaka. Ich waga i ilość tkanki tłuszczowej, przypuszczalnie zmieniała się sezonowo. Przypuszczalnie podczas pory suchej  tkanka tłuszczowa drontów była mniejsza i przybierała na ilości podczas pory deszczowej(marzec-wrzesień). Złapane w niewole nie przyjmowały pokarmu i szybko zdychały.

Rozród 

Istnieje kilka opisów  zachowań rozrodczych drontów samotnych. Gniazdo budowane było z liści palmowych w postaci kopca o wysokości ok. 45 cm. Składały w nim jedne jajo. Młode wykluwało się po 7 tygodniach. Samica przypuszczalnie karmiła młode tzw. ptasim mleczkiem(wydzieliną z górnych narządów układu pokarmowego). Zadziornie broniły gniazda i pisklęcia przed innymi osobnikami. Samica zwykle opiekowała się młodym, natomiast samiec patrolował teren. Po kilku miesiącach(nie ma dokładnych określeń) pisklę usamodzielniało się. Przypuszczalnie były monogamiczne. Odnotowano ataki na ludzki w obronie gniazd.

Naturalni wrogowie

Przed przybyciem na wyspę ludzi brak. Konkurowały jedynie o pokarm z endemicznymi żółwiami na wyspie. Po przybyciu człowieka, głównym wrogiem stały się koty i świnie, które polowały na pisklęta i niszczyły gniazda.

Długość życia

Przypuszcza się iż ok. 15-20 lat.

Przyczyny wymarcia

Wyspa Rodrigues została odkryta w 1528 roku przez portugalskich badaczy. W roku 1691-93 holenderski kapitan François Leguat rozpoczął kolonizować wyspę, opisując tym samym rodzimą faunę wyspy, skupiając uwagę przede wszystkim na dronta samotnego. 1761 roku populacja ptaka została zauważalnie przetrzebiona, co zbiegło się w czasie z handlem rodzimymi żółwiami, między rokiem 1730-50, kiedy to też przywleczono ze sobą koty i świnie. Koty polowały na pisklęta drontów, natomiast winie niszczyły gniazda z jajkami i konkurowały o pokarm. Wymarł ok. roku 1730-60. Kiedy w 1761 roku Alexandre Guy Pingré francuski astrolog, chcący zbadać ptaka, którym została nazwana gwiazdozbioru Turdus Solitarius. Jednak nie odnalazł ptaka i nie wiedząc jak wygląda, zmieniał nazwę gwiazdozbioru.

Ciekawostki

• Nie są znane dowody masowego palowania na tego ptaka. Znane zapiski mówią o dwóch znanych skonsumowanych drontach samotnych, jednak opisuje się iż ich mięso było tłuste i niesmaczne.
• Nie wiadomo czy podobnie jak dront dodo, dront samotny był transportowany do Europy.
• François Leguat chciał także poznać i opisać dronta dodo na Mauritiusie, jednak kiedy na niego przybył, ptak był już wymarły.
• Na wyspie Rodrigues poza drontem samotnym wymarło kilka innych gatunków min. wodnik Erythromachus leguati, papuga rodrigueska(Necropsittacus rodericanus), aleksandretta maskareńska(Psittacula exsul), szpak maskareński(Necropsar rodericanus), puszczyk Mascarenotus murivorus, ślepowron wielkogłowy(Nycticorax megacephalus),  gołąb Nesoenas(?) rodericana, żółw Cylindraspis peltastes i Cylindraspis vosmaeri, oraz felsuma Phelsuma edwardnewtoni. Natomiast rudawka rodrigueska(Pteropus rodricensis) występująca także na wyspie Mauritius jest krytycznie zagrożona, petrel wulkaniczny(Pterodroma baraui) gniazdujący jedynie na Rodrigues jest zagrożony, mroczek Scotophilus borbonicus występujący także na Madagaskarze jest przypuszczalnie wymarły, gołąb Alectroenas payandeei uważany jest za wymarłego, szczeciak Hypsipetes cowlesi uważany jest za wymarłego, wikłacz maskareński(Foudia flavicans) występujący także na Mauritiusie uważany jest za bliskiego zagrożenia, a endemiczna ćma Xyrosaris obtorta nie podlega klasyfikacji.
• Najbliższym krewnym dronta samotnego, jest dront dodo, a niegdyś uważano za pokrewnego także dronta reuniońskiego(Raphus solitarius), który po dokładniejszych badaniach okazał się gatunkiem ibisa.Obecnie najbliższym krewnym drontów jest nikobarczyk(Caloenas nicobarica).
• Dront samotny jest monotypowym przedstawicielem rodzaju Pezophaps. Został opisany jako gatunek w 1789 roku przez niemieckiego przyrodnika Johann'a Friedrich'a Gmelin'a.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Rodrigues_solitaire

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Dront_samotny

-http://www.petermaas.nl/extinct/speciesinfo/rodriguessolitaire.htm

-http://www.iucnredlist.org/details/22690062/0