Komar brzęczący - bzyczące utrapienie

inne nazwy: komar pospolity, komar niemalaryczny

• Królestwo: Zwierzęta
• Typ: Stawonogi
• Gromada: Owady
• Rząd: Muchówki
• Rodzina: Komarowate
• Gatunek: Komar brzęczący(Culex pipiens)

Występowanie

Komar brzęczący jest gatunkiem kosmopolitycznym, zamieszkującym wszystkie kontynenty poza obszarami polarnymi. Stwierdzony w całej Europie, Azji(poza rejonami najbardziej wysuniętymi na północ, występowanie w Azji Południowo-Wschodniej i Indonezji wymaga potwierdzenia), Afryce, Ameryce Północnej(z wyjątkiem północnych obszarów), Ameryce Południowej(występowanie w Ameryce Środkowej i północnej części kontynentu wymaga potwierdzenia) i Australii(występowanie w niektórych rejonach Oceanii wymaga potwierdzenia). Nie zamieszkuje jedynie Antarktydy. Przystosował się głównie do życia w klimacie tropikalnym, subtropikalnym i umiarkowanym. Zamieszkuje niemal wszystkie typy środowisk, a jedynym czynnikiem ograniczającym jest występowanie wody stojącej, takiej jak jeziora, stawy, rowy odwadniające, baseny, oczka wodne, kałuże, bagna, a także mocno zanieczyszczone ścieki, zbiorniki na gnojówkę i odcieki z oczyszczalni. Może także występować na terenach, gdzie woda stojąca pojawia się jedynie okresowo.

Ogólny opis

Jest niewielkim gatunkiem owada dorastającym do 8-10 mm długości ciała. Ciało posiada smukłą i delikatną budowę. Odwłok podłużny, pokryty łuskami tworzącymi pasiasty wzór. Komar posiada parę przeźroczystych skrzydeł o delikatnej budowie, złożonych wzdłuż tułowia w spoczynku. Posiada 3 pary cienkich i długich nóg, oraz niedużą głowę wyposażoną w aparat kłująco-ssący, zbudowany z długiej kłujki, ochranianej przez pochewkę. Para oczu znajduje się po bokach głowy. Czułki dosyć długie, piórkowate, znajdujące się na szczycie głowy. Tułów pokryty licznymi włoskami. Ciało komara zwykle koloru żółtobrunatnego. Larwa jest podłużna, szczecinowato owłosiona, której odwłok składa się z 8 segmentów, który końcowy posiada rurkę oddechową, otoczoną 5 chitynowymi wyrostkami, które pozwalają unosić się larwie na powierzchni wody. Poczwarki posiadają maczugowato rozłożony tułów, z którego wyrastają dwie rurki oddechowe.

Dymorfizm płciowy

Brak wyraźnego. Samce posiadają uwsteczniony narząd ze szczeliną klującą.

Populacja i zagrożenia

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Występuje bardzo licznie, zwłaszcza w środowiskach wilgotnych i podmokłych. Czasami zwalczany, gdyż często przeradza się w plagę.

Pożywienie

Samiec nektar kwiatowy i soki roślinne, samica krew zwierząt stałocieplnych.

Zachowanie

Dorosłe osobniki aktywne głównie po zmierzchu i w nocy, a także podczas pochmurnego dnia, gdyż owad nie lubi bezpośredniego kontaktu ze słońcem i suchego powietrza. Dzień zwykle spędza w zacienionych miejscach, głównie wśród roślinności. Nie lubi także silnego wiatru. Samce żywią się jedynie nektarem kwiatowym i sokami roślinnymi, często gromadząc się w latające nad łąkami i polami roje. Samica natomiast musi żywić się krwią zwierząt, aby pozyskać białko, niezbędne do rozwoju jaj. Zwykle pobiera krew jedynie raz w życiu. Samice wyszukuje ofiar kierując się wydzielanym przez nie ciepłem i zapachem potu, dlatego atakują często zwierzęta o podwyższonej ciepłocie i potliwości. Komary przyciąga także wydychany dwutlenek węgla. Samica kiedy usiądzie na skórze, wyszukuje płytkiego naczynia krwionośnego, znajdującego się bezpośrednio pod skórą. Następnie przy pomocy kłujki, wysuwa zakrzywione haczyki, które poruszane w dół i w górę, przecinają skórę(nie wbija kłujki, jak powszechnie się sądzi). Samica następnie w drobną rankę wstrzykuje kropelkę śliny, która ma właściwości przeciwkrzepliwe. Komar następnie spija sączącą się krew(bardzo szybko), często pobierając trzykrotnie więcej płynu, niż jego początkowa waga. Następnie odlatuje. Jesienią zwykle wraz z pierwszym przymrozkiem, wszystkie samce giną, zaś zapłodnione samice zimują w wilgotnych i chłodnych miejscach, takich jak nory, dziuple i piwnice, aż do marca-kwietnia.

Rozród

Samice zwykle od razu po przeobrażeniu przystępują do kopulacji, a następnie wyszukuje ofiary, aby pobrać krew niezbędną do rozrodu. Następnie w dowolnym zbiorniku stojącej wody słodkiej, składają do 100, walcowato-podłużnych jaja, blisko siebie, tworząc unoszącą się na powierzchni wody "tratwę". Po ok.2-4 dniach wykluwają się larwy, unoszące się przy lustrze wody z wysuniętą rurką oddechową, głową w dołu. Zaniepokojona larwa szybko nurkuje, lecz brak powietrza zmusza ją do powrotu ku powierzchni. Larwy żywią się małymi pierwotniakami i cząstkami materii roślinnej i zwierzęcej, lecz ich układ pokarmowy często przepuszcza w całości niestrawiony pokarm(często żywego pierwotniaka). Po 5-18 dniach larwy przemieniają się w ruchliwe poczwarki, także unoszące się przy powierzchni. Następnie po 2-4 dniach z poczwarki wyłania się dorosły komar, gotowy do rozrodu. Samica może przy jednym spożyciu krwi, dać początek 5-7 pokoleniom.

Naturalni wrogowie

Bardzo wielu. Głównie ptaki, nietoperze, pająki, ryby, większe owady, jaszczurki itp.

Długość życia

Maksymalnie 1 rok.

Znaczenie dla człowieka

Ze względu na to iż komar brzęczący żywi się także krwią człowieka, nie jest darzony przez nas sympatią. Mimo iż jest komarem niemalarycznym, może przenosić inne groźne choroby, min. wirusa Sindbis i wirusa Gorączki Zachodniego Nilu. Komary brzęczące są także żywicielem pośrednim dla nitkowca ludzkiego. W Polsce przenoszą boreliozę. Szacuje się iż 2% populacji komara brzęczącego w Polsce jest rezerwuarem krętka boreliozy. Człowiek może jednak skutecznie bronić się przed ukąszeniami, stosując obecnie specjalne preparaty. Udowodniono iż komary nie lubią także zapachu mięty, czeremchy, goździka i pelargonii. Ślina komara często podrażnia skórę człowieka, powodując duży świąd, a u osób uczulonych, miejscową opuchliznę. Komary są także hodowane, gdyż ich larwy są cennym pokarmem dla ryb akwariowych.

Ciekawostki

• Naukowcy sugerują iż macierzystym rejonem występowania komara brzęczącego jest Etiopia. Rozprzestrzenił się one na północ i inne kontynenty w przeciągu tysięcy lat, tworząc różne formy i rasy.
• Wyróżnia się kilka ras komara brzęczącego np. atakujące jedynie ludzi, lub ptaki.
• Obecnie wyróżnia się dwa podgatunki komara brzęczącego min. Culex pipiens pipiens występujące w dzikim środowisku i obszarach rolnych, oraz Culex pipiens molestus przystosowany do środowiska miejskiego i wiejskiego.
• Srogie zimy zwykle nie wpływają zanadto na liczebność komara, gdyż zimujące owady są odporne na niskie temperatury.
• Bardzo niebezpieczne dla ludzi są komary malaryczne, zwane widliszkami, gdyż przenoszą bardzo groźnego pierwotniaka malarii. Jednak w Polsce ze względu na chłodny klimat pierwotniak nie może przejść całego cyklu rozwojowego.
• Komar brzęczący jest najliczniejszym komarowatym w Polsce, drugim jest komar widliszek(Anopheles maculipennis).
• Pozycja larwy w jakiej unosi się w wodzie jest charakterystyczna dla każdego gatunku komara. Larwa komara brzęczącego unosi się ku powierzchni głową w dół, natomiast widliszka układają się poziomo pod powierzchnią wody.
• Zawsze przed opadami deszczu, komary uderzają ze zdwojoną siłą, dlatego można po ich zachowaniu przewidzieć pogodę.
• Na terenie Polski występuje 47 gatunków z rodziny komarowatych min. Theobaldia annulata, Anopheles atroparvus i Anopheles messeae.
• Rodzaj Culex liczy 25 podrodzajów z ponad 850 gatunkami min. Culex abonnenci, Culex adamesi i Culex antillummagnorum.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Komar_brz%C4%99cz%C4%85cy

-https://en.wikipedia.org/wiki/Culex_pipiens

-https://en.wikipedia.org/wiki/London_Underground_mosquito

-http://eol.org/pages/740671/overview

-http://www.wrbu.org/SpeciesPages_non-ANO/non-ANO_A-hab/CXpip_hab.html

-http://www.giantmicrobes.com/us/products/mosquito.html